شصت و هفتمین جلسه دادگاه حمید نوری، متهم به مشارکت در اعدام‌های تابستان 1367، روز دوشنبه دوم اسفند ۱۴۰۰ – بیست و دوم فوریه 2022، با ادامه شهادت محمد ایزدجو در استکهلم برگزار شد.

 

---

 

 

شصت و هفتمین جلسه دادگاه حمید نوری در استکهلم!

بهرام رحمانی
bahram.rehmani@gmail.com

 

دادگاه حمید نوری روز دوشنبه دوم اسفند، در استکهلم با شهادت حمید اشتری، عضو سابق سازمان مجاهدین خلق، ادامه یافت. وی در این جلسه از دادگاه شهادت داد که حمید نوری را در سال‌های 1366 و 1367 در زندان گوهردشت دیده است.

حمید اشتری به گفته خود، در سوم اردیبهشت سال 1360، در چاپ‌خانه سحاب در تهران به علت همکاری با بخش انتشارات سازمان مجاهدین خلق دستگیر شده بود. وی یک سال بعد توسط نیری، حاکم شرع، محاکمه و به اتهام پخش روزنامه سازمان مجاهدین خلق و تحریک مردم، به ده سال زندان محکوم شد.

حمید اشتری در مقطع اعدام‌ها در تابستان 1367 به بند جهاد زندان گوهردشت منتقل و به همراه حدود صد و بیست زندانی دیگر نگه‌داری شد. وی گفت بند جهاد تنها بندی بود که در دوران اعدام‌ها پخش روزنامه و تلویزیون در آن قطع نشد. اشتری گفت خبر اعدام‌ها در حسینیه زندان در میان زندانیان پخش شده بود.

اولین برخورد حمید اشتری با حمید نوری در اوایل سال ۱۳۶۶ در زندان گوهردشت بود. وی دو بار دیگر در جریان ممنوعیت ورزش گروهی و تنبیه زندانیان با حمید نوری‌(عباسی) مواجه شده‌است.

برخورد دیگر اشتری با متهم، زمانی بود که نوری بر انتقال زندانیان و تنبیه آن‌ها به شیوه «اتاق گاز» نظارت می‌کرده است. شاهد در تشریح «اتاق گاز» توضیح داد که این عبارت برای توضیح نوعی تنبیه بدنی به ‌کار می‌رود به این صورت است که پاسداران و محافظان زندان با تشکیل دو‌ردیف صف، زندانیان را کتک بدنی زده و زندانیان با عبور از این تونل وارد اتاقی می‌شدند که تمامی منافذ آن بسته بود و حتی لای درب با پتو پوشانده شده است. زندانیان در این اتاق از بی‌هوایی و گرما عرق کرده و بی حال می شدند. شاهد، نوری و فرد دیگری به نام لشکری را به خاطر می‌آورد که در ابتدای تونلی از پاسداران ایستاده و با چک و لگد زندانیان شرکت کننده در ورزش جمعی را می‌زدند.

اشتری در طول اعدام‌ها در بند «جهاد» زندان گوهردشت بود. در این بند، شماری از زندانیان درون زندان کار می‌کردند. علاوه بر این، در این بند ترکیبی از زندانیان عادی و سیاسی محبوس بودند.

او می‌گوید بر خلاف دیگر بندها در بند جهاد تلویزیون و روزنامه قطع نشد و آن‌ها در جریان حمله مجاهدین قرار گرفته بودند. علاوه بر این، زندانیان تبعه افغانستان نیز آن‌ها را از اعدام مطلع کرده بودند. وی گفت در جریان اعدام‌ دسته‌جمعی زندانیان سیاسی، ناصریان رییس زندان، معاونش عباسی و داوود لشکری را دیده است که بارها از بند روبروی آن‌ها زندانیان را جدا می‌کردند و می‌بردند.

اشتری می‌گوید در طول اعدام‌ها در مرداد و شهریور 1367 یک‌بار هم داوود لشکری معاون زندان او و دیگر زندانیان سیاسی این بند را برای سوال می‌برد و سئوال‌هایی از آن‌ها پرسیدند که وی در جریا این سئوال و جواب‌ها گفته حاضر است «مصاحبه» کند، «مجاهدین را محکوم» کند و «حکم امام» را هم می‌پذیرد. حمید اشتری گفت که حمید نوری را بارها بدون چشم‌بند در زندان دیده، اما بیش‌ترین برخوردش با او در دوره قبل و بعد از اعدام‌های سال 1367 بوده ‌است.

اشتری، حمید نوری را فردی جدی و خشک معرفی کرد که بعد از اعدام‌ها بیش‌تر به بند جهاد می‌آمد و در حیاط قدم می‌زد. اشتری گفت نوری با حالتی مغرور راه می‌رفت و بعد از اعدام‌ها این غرور بیش‌تر شده بود. وی گفت روزی پس از اعدام‌ها با چند زندانی دیگر مشغول صحبت بوده و به شوخی از ضرب‌المثل «مدام مثل آخوندها غش می‌کنی» استفاده کرد. در همان لحظه «عباسی» که به‌طور اتفاقی از آن‌جا رد می‌شد او را خطاب قرار می‌دهد و می‌گوید که «تو آدم بشو نیستی.»

اشتری گفت زمانی که از «عباسی» پرسیدم «مگر من چه‌کار کردم؟» او دوباره پاسخ داد که «نه. شماها آدم بشو نیستید.»

حمید اشتری در مقطع اعدام‌ها در تابستان 1367 به بند جهاد زندان گوهردشت منتقل و به‌همراه حدود صد و بیست زندانی دیگر نگه‌داری شد. وی گفت بند جهاد تنها بندی بود که در دوران اعدام‌ها پخش روزنامه و تلویزیون در آن قطع نشد. اشتری گفت خبر اعدام‌ها در حسینیه زندان در میان زندانیان پخش شده بود.

حمید اشتری شاهد انتقال چند زندانی توسط ناصریان، لشکری و عباسی در اوایل مرداد 1367 از بند رو‌به‌رویی بود. شاهد گفت از هویت و سرنوشت آن زندانیان اطلاعی ندارد. حمید اشتری پیش‌تر خود نیز در برابر داوود لشکری در دفتر جهاد زندان قرار گرفته بود و با محکوم کردن سازمان مجاهدین، قبول کردن حکم امام و انجام مصاحبه از اعدام جان سالم بدر برد. او در آذر 1368 از زندان آزاد شد.

وکلای مدافع نوری در دادگاه امروز سعی کردند تا صحت ادله اثباتی درون پرونده را زیر سئوال ببرند. آن‌ها ادعا کردند که شاهد تمامی هجده عکس ضمیمه در پرونده را ندیده و به همین‌ خاطر ادله اثباتی متناقض هستند.

قاضی دادگاه در ادامه بحث میان دادستان و وکلای نوری دستور توقف ضبط جلسه را داد. قاضی به بررسی اسناد و ادعای وکیل مدافع نوری پرداخت و در پایان گفت که «این نوعی تلقی و برداشت از عکس‌های نشان داده شده است.»

اشتری پیش‌تر نیز در پاسخ به سئوال دادستان در مورد شناسایی هویت حمید نوری با نگاهی به او در صحن دادگاه یک‌بار دیگر شهادت داد که او قطعا «حمید عباسی» است.

وکیل مدافع نوری در ادامه قسمتی از شهادت شاهد را در بازجویی پلیس سوئد خواند که شاهد در آن از اسم «اکبری» به جای «عباسی» استفاده کرده بود. شاهد به بی‌خوابی و استرس خود در آن شرایط اشاره کرد و گفت این یک اشتباه بوده است و اگر وکیل مدافع تمام متن اظهاراتش را بخواند، همه جا عباسی گفته است. وی گفت روز بعد از بازجویی به پلیس گزارش داد که این اشتباه و چند اشتباه دیگر نیز رخ داده است.

وکیل مدافع در قسمت دیگری از شاهد پرسید که آیا گروه فیلم‌برداری هم در جلسه گفت‌و‌گو با ربه‌کا مونی حضور داشت. شاهد گفت در روز اول او شخصا با ربه کا صحبت کرده و گروه فیلم‌برداری نیز آنجا نبوده اما در جلسه بعدی نیما‌(نیما سروستانی) و گروه فیلم‌برداری حضور داشت.

وکیل مدافع نوری به شاهد گفت شما دو سال و دو ماه زودتر از پایان حکم ده سال زندانتان، آزاد شدید. شاهد مدعی شد که در دفتر جهاد زندان با زور از او خواسته‌اند که با خانواده تماس بگیرد و برای مرخصی، تقاضای سند کند. «بعد از چند روز صدایم کردند و گفتند برو. آن‌ها در پاسخ به این سئوال که کی برگردم، گفتند که به تو اطلاع می دهیم.»

در طول جلسه امروز، حمید نوری و وکیلش بارها انتقاد کردند که زمان کافی برای دفاع نداشته‌اند.

حمید نوری در پایان جلسه امروز شخصا درخواست کرد که یک روز دیگر به شهادت حمید اشتری اضافه شود. قاضی در پاسخ به درخواست متهم گفت که وکلا وقت کافی و مساوی با دادستان‌ها داشته‌اند و نکته تازه ای هم از سوی شاهد مطرح نشده است.

حمید نوری در واکنش به این پاسخ قاضی گفت خیلی نکات جدیدی مطرح شد. شما متوجه نشدید. من فقط متوجه شدم. قاضی گفت یک‌ربع وقت دارید، اما حمید نوری اعتراض کرد و گفت یک ربع به درد او نمی خورد. او گفت: «من یک روز وقت می‌خوام. اگر دادگاه منه، من وقت می‌خوام. زندگی منه.»

وکیل مدافع نوری نیز ادعا کرد که موکلش 21 مورد جدید مطرح کرده که برای بررسی بیش‌تر و پرسش از شاهد نیاز به زمان بیش‌تری دارد.

در نهایت قاضی پس از هماهنگی با شاهد، مقرر کرد که در جلسه بعدی دادگاه، یک ساعت زمان به ادامه پرسش وکلای مدافع نوری از حمید اشتری اختصاص یابد.

حمید نوری روز دوشنبه از رییس دادگاه درخواست کرد که حمید اشتری یک جلسه دیگر در دادگاه حضور بیابد تا او سئوالات خود را مطرح کند اما رییس دادگاه با این درخواست مخالفت کرد و گفت که حرف‌های جدیدی در جلسه دادگاه مطرح نشده و نوری وقت پرسیدن سئوال داشته است.

وکلای حمید نوری هم گفتند که زمان برای طرح همه سئوالات‌شان از حمید اشتری به عنوان شاهد، کافی نیست. در نهایت رئیس دادگاه از حمید اشتری خواست که روز چهارشنبه چهارم اسفند، هم در دادگاه حضور پیدا کند و به سئوالات وکلای حمید نوری پاسخ دهد

حمید اشتری مدتی بعد از آزادی در آذر 1369، عباسی را در میدان رسالت تهران دیده‌ است. شاهد گفت تاریخ را دقیق به خاطر می‌آورد چون با همسرش از مطب دکتر می آمد و در انتظار تولد فرزندش بود. شاهد، عباسی را از داخل ماشین صدا می‌زند و او سوار می‌شود. نوری در پاسخ به سئوال شاهد که «کجا می‌روید تا برسانم‌تان» پاسخ می‌دهد که پیاده می‌شود. شاهد گفت پس از این دیدار دو سه دقیقه‌ای «به همسرم گفتم که او دادیار زندان بود.»

حمید نوری متهم است که در اعدام‌های دسته‌جمعی زندانیان سیاسی در زندان گوهردشت کرج مشارکت داشته است، اتهامی که خود آن را رد می‌کند. او روز 18 آبان 1398 با یک پرواز مستقیم از ایران به فرودگاه استکهلم رسید و بلافاصله دستگیر شد.

حمید نوری مدعی است که از سال 1361 تا سال 1372 در زندان اوین بوده و تنها برای ماموریت چند بار به زندان گوهردشت سر زده است.

 

طبق اعلام قبلی برنامه دادگاه، جلسه بعدی روز چهارشنبه، چهارم اسفند 1400، برابر با بیست و سوم فوریه 2022 با شهادت کاوه موسوی و ربه‌کا مونی برگزار خواهد شد.

 

---