بیانیه پربازتاب بود. در رسانه‌های اجتماعی انتقاد از آن و حمله به امضاکنندگان هم پرجلوه بود.

اکثر حمله‌کنندگان کسانی بودند که از اینکه اسرائیل مراکزی در ایران را بمباران کند، پیشاپیش ابراز شادی می‌کردند. برخی از آنان که از درباریان «سیروس سوم»‌اند، جزو تیمی تحقیقاتی برای تعیین هدف‌های مناسب برای حمله هستند. آن‌هایی که خواهان بمباران ایران هستند، کسانی‌اند که عمدتاً خود را با «ایران‌گرایی» و «ملی‌گرایی» معرفی می‌کنند. خیانت به زبان و حقیقت، ابعاد شگفت‌انگیزی یافته است.

انتقادهایی جدی هم به بیانیه شده است؛ از جمله اینکه چرا بیانیه به مسائلی اساسی که این وضعیت جنگی را ایجاد کرده، نپرداخته است.

بیانیه حتماً می‌توانست بهتر و جامع‌تر باشد. اما مهم پیام آن است: مخالفت با جنگ، تصریح اینکه «دفاع از صلح، دفاع از آزادی و کرامتِ انسانی است».

چه می‌توان کرد؟
پرسشی مهم در میان واکنش‌های مثبت دیده می‌شود: خُب، همه‌ی این حرف‌ها درست؛ اما آیا حرف زدن و  بیانیه صادر کردن چیزی را تغییر می‌دهد؟

به راستی چه می‌توان کرد؟

اگر جواب سرراستی به چنین پرسشی وجود داشت که راه به‌واقع مؤثری را بنماید که به جنگ پایان دهد، بشر جایی نبود که اینک در آن قرار دارد.

در جهانی زندگی می‌کنیم که نیروی صلح هنوز نمی‌تواند تغییر مؤثری را برانگیزاند. در اواخر قرن بیست فضا امیدوارکننده‌تر بود. اکنون وضع وخیم است و چشم‌انداز تیره و تار. پس از فجایع همه‌ی اعصار و کشتارهای عظیم قرن بیستم، اکنون در جایی قرار داریم که ظاهراً علیه یک نسل‌کشی آشکار کاری نمی‌توان کرد. پیشتر می‌شد به رسانه توسل جست، نوشت، اعلامیه منتشر کرد، به تظاهرات فراخواند و … اینک جریان اصلی رسانه‌ای در خدمت جنگ است. در جهان به اصطلاح «آزاد» مانع حرکت‌های اعتراضی می‌شوند. منطق امروز این است: حق با کسی است که بیشتر و مقتدرانه‌تر می‌کُشد!

− شما با این بیانیه چه می‌توانید کنید؟

− هیچ! از کلمه در برابر بمب به راستی کاری برنمی‌آید!

بهتر است از این ناتوانی، از این ناتوانی مطلق بیاغازیم.

ما می‌گوییم «صلح» و آن طرف می‌گوید «جنگ». ظاهراً این طرف منفعل است، ناتوان است، ضعیف مطلق است، و آن طرف توانا، مقتدر، تصمیم‌گیرنده، تعیین‌کننده. اما این در نگاه اول است؛ در جنبش صلح این حکمت پذیرفته شده که: برای اینکه جنگ شود و ادامه یابد، ما لازم نیست کاری کنیم؛ جنگ خود به خود اتفاق می‌افتد؛ اما برای صلح است که باید کاری کرد.

آنکه می‌کُشد، آدم‌کشی خود را در ادامه‌ی یک روند علت و معلولی می‌داند و عمل خود را توجیه می‌کند. آنکه می‌کُشد، شاید تنها مهره‌ای در ماشین عظیم کشتار باشد. اما آنکه می‌گوید «جنگ نه»، به آغازی دیگر برای نظم جهان فرا می‌خواند. او در برابر ارتش‌ها و قدرت‌های پشت سرشان می‌ایستد. شعور و اخلاق در سمت او قرار دارد؛ تبعیت و ماشین‌وارگی و بی‌اخلاقی در طرف مقابل.

علیه جنگ در وضعیتی جنگی
«جنگ نه!» – این فراخوان به توقف است و شروعی دیگر. در برابر آن ممکن است گفته شود که این دعوت به شروع نیست؛ شروع وقتی است که به ریشه‌ی جنگ پرداخته شود و اصل مسئله به شیوه‌ای «رادیکال» حل شود. این رادیکالیسم را در قرن بیستم آزمودیم، از جمله به صورت «جنگ علیه جنگ. اِشکال آن در این بود که نتوانست با گسستی رادیکال از منطق جنگ همراه شود.

وضعیت در جهان دگرگون شده است. در همان شروعِ برآمدِ جنبش صلح در قرن بیستم، محتملاً ناممکن بود آن‌چه یک سال است که در غزه می‌گذرد. بنیادگرایی دینی و پدیده‌هایی چون حماس و حکومت ولایی ایران هم مطرح نبودند. جنبش صلح ضعیف شده، ابزار جنگی تکامل شگفت‌انگیزی یافته و صنعت فرهنگی با صنعت کشتار عجین شده است. ما شاهد گونه‌ای «جنگ جهانی» هستیم که تفاوت آن با دو جنگ جهانی پیشین این است که کمتر جنگِ کشور علیه کشور، و بیشتر در شکل جنگ داخلی است: جنگ دارایی علیه نداری، برخورداری علیه نابرخورداری، بی‌شعوری علیه شعور، عوام‌فریب علیه عوام، مرکز علیه حاشیه، نژاد «خوب» علیه نژاد «پست»، خودی علیه بیگانه، «ملت» علیه پناه‌جو و مهاجر… جنگِ داخلی جهان‌گستر شده است. «جنگ جهانی» جاری، ترکیبی از جنگ‌های داخلی و منطقه‌ای و جنگ‌افروزی و زورگویی‌های امپریالیستی است.