در حیات 44 ساله جمهوری اسلامی ایران، خیزش معروف به زن زندگی آزادی رخداد سیاسی- اجتماعیِ بزرگ و بی‌سابقه‌ای بود. سه ویژگیِ و سه درسِ اصلیِ آن را از دید خود بیان می‌کنیم.

ادامه مطلب را بخوانيد »

قطعا این اعترافات دیرهنگام او انگیزه ها و اهدافی داشته است و او خود را در جایگاه قربانی این جنایات شوم معرفی میکند. ساده لوحی است که شنونده باور کند که او سالها در مقام ریاست دو کشتارگاه زندانیان سیاسی مثل اوین و گوهردشت در اتاقش نشسته باشد و از اتفاقات و وقایع دهشتناک در شکنجه گاههای آنها بی خبر باشد و آنهمه جنایات و کشتار در طی این سالها! بهر رو مرتضوی زنجانی نیز یکی دیگر از جعبه های سیاه اسرار بخشا نهفته جنایتکاران و تبهکاران حاکم است و میتوان از او هنوز بسیار شنید.

ادامه مطلب را بخوانيد »

ادامه مطلب را بخوانيد »

بی‌گمان اول ماه مه روز جهانی کارگر امسال در ایران، به دلایل مختلفی بسیار متفاوت‌تر از سال‌های قبل برگزار خواهد شد. اولا، در حال حاضر جامعه ایران یک تجربه انقلاب «زن، زندگی، آزادی» را از سر می‌گذراند. انقلابی که تا این‌جا نیز جمهوری اسلامی را در تنگنا قرار داده و پایه‌های سیاسی حاکمیت، ایدئولوژی و مردسالاری آن را به‌شدت تکان داده و در سطح جهانی نیز منزوی کرده است. انقلابی که در هفت ماه گذشته، قربانیان زیادی داده و شکاف عمیقی بین دولت‌–‌ملت به‌وجود آورده است. دوما، گرانی و تورم کمرشکن شده و اکثریت خانواده‌های ایران به ویژه مزدبگیران و بیکاران و محرومان، حتی قادر نیستند نیازهای اولیه زندگی‌شان را تامین کنند. سوما، کارگران و مدافعان جنبش کارگری ایران امسال در حالی به استقبال روز جهانی خود می‌روند که کارگران مهم‌ترین بخش صنعتی ایران، یعنی صنایع نفت در اعتراض و اعتصاب به‌سر می‌برند.

ادامه مطلب را بخوانيد »

اسلام و بویژه اسلام سیاسی به عنوان پایه‌ی اصلی روامندی رژیم دچار بحران عمیقی است و جامعه‌ی ایران پس از فتح چند سنگر در طی جنبش «زن، زندگی، آزادی»‌ بویژه در حوزه‌ی رابطه‌ی جنسیت و تعمیق بحران روامداری، صرفنظر از خواست‌های دیگر، حداقل در آستانه‌ی  تعیین تکلیف با یک خواست تاریخی، جدائی دین از سیاست، قرار دارد. پرسش در مورد کارکرد دین و روحانیت در حوزه‌ی سیاست هسته‌ی اصلی بحران روامندی در ایران را تشکیل می‌دهد.

ادامه مطلب را بخوانيد »

آیا این یک پدیده اتفاقی است که چهره‌هایی مانند دونالد ترامپ در آمریکا، نارندرا مودی در هند، رودریگو دوترته در فیلیپین، و ژایر بولسونارو از برزیل از رسانه‌های اجتماعی برای رساندن پیام‌های خود به مردم و دور زدن رسانه‌های قدیمی استفاده کردند. مسلما عامل پیروزی آنها قبل از هر چیز وجود مشکلات فراوان، فساد گسترده و بحران‌های حل‌نشدنی در این کشورها بود، اما رسانه‌های اجتماعی نیز در پیروزی آنها نقش قابل توجهی را بازی کردند.

ادامه مطلب را بخوانيد »

بی شک خاستگاه مذهبی ارتجاعی این اقدامات تنها میتواند به خود و حواشی حکومتیان مرتبط باشد و این اقدامات سازماندهی شده و گسترده تنها میتوانست و میتواند تحت پوشش و چتر حمایتی نیروهای امنیتی و اطلاعاتی جمهوری اسلامی و با اطلاع شخص علی خامنه ای واقع شده و تداوم یابد.

ادامه مطلب را بخوانيد »

دنیای این نسل تعاریف خاص خود را داشته و آنها اذهان پیچیده خود را دارند. حتی بازجوهای جنایتکارشان در بازداشتگاهها اعلام کرده اند که ما این جوانان و نوجوانان را نمی فهمیم. قطعا رضا پهلوی حتی با ثروت افسانه ای غارت کرده خود و خانواده اش از کشورمان نمیتواند بر امواج نیازها و مطالبات این نسل آگاه, باهوش و مبتکر سوار شده و تاب بیاورد.

ادامه مطلب را بخوانيد »

پیش از آغاز قیام ژینا و خیزش توده‌ای علیه جمهوری اسلامی، تجارب اندوخته شده‌ی سیاسی معترضین، به‌ویژه پس از آبان ۹۸، این مساله را به خوبی روشن ساخته بود که وجودِ کمیته‌های انقلابی و تشکیل گروه‌های مقاومت مردمی ضرورتی غیرقابل انکار در جهت استمرار مبارزه علیه حکومت است.

ادامه مطلب را بخوانيد »

هنر و ادبیات مبارز هرگز در برابر تهاجمات پاسداران نظم مسلط سر خم نخواهد کرد، هنر و ادبیات مبارز کنشی است بر اساس اندیشه آزادیبخش که در حوزه فرهنگ مسلط و کارگزاران و مدافعان آن قابل تعریف نیست چراکه مبارزه و کنشگری در ذات هنر مقاومت است، برخلاف هنر مسلط که سکوت و سازش پذیری در ذات اش عرض اندام می کند.

ادامه مطلب را بخوانيد »

بیان نظر قطعی نسبت به رخداد در هنگامه‌ی شدنش، چون جنبشی که از شهریورماه 1401 در ایران آغاز شده است، کاری بس شتاب‌زده و نابخردانه است. به قول هگل، جغد مینِروا، این نماد الهه‌ی خرد و حکمت نزد رومیان، با غروب آفتاب است که بال‌های خود را برای پرواز می‌گستراند. معنای تمثیل این است که فلسفه تنها در تاریکیِ شبانگاه یعنی پس از وقوع رخداد است که می‌تواند دست به بررسی، نقد و بازبینیِ آن زند. اکنون اما، با گذشت بیش از صد روز از آغاز خیزش معروف به زن زتدگی آزادی در ایران، زمان آن فرارسیده است که بتوانیم، با پذیرفتن همه‌ی مخاطرات ناشی از مشروط بودنِ‌ هر گونه داوری، نکاتی را در باره‌ی این مهم‌ترین خیزش بزرگ اجتماعیِ ایران در چهل سال گذشته در میان گذاریم.

ادامه مطلب را بخوانيد »

احزاب و شخصیت‌های مهم سیاسی می‌توانند بی توجه به نظر دیگران، و بدون اما و اگر، آینده‌ای را برای مردم ایران ترسیم کنند که در آن اعدام جایی ندارد. نمی‌توان و نباید چنین عهدی را منوط به نظر مردم در آینده، مثلا در طی یک رفراندوم، نمود. این بخشی از  برنامه این گروه‌ها در فردای جمهوری اسلامی است. طبعا گروه‌هایی که امروز با یکدیگر همکاری دارند می‌توانند در بیانیه‌های مشترکی بدون آسمان و ریسمان بافتن و به طور مشخص مواضع خود را اعلام کنند.

ادامه مطلب را بخوانيد »

امروز برای برخی این پرسش مطرح شده است که چرا رهبران اصلاحات از همان روز اول از جنبش کنونی حمایت نکردند؟ مگر نه آن‌که زنان و جنبش زنان از همان ابتدای شکل‌گیری اصلاحات از طرفداران پروپاقرص آن جنبش بودند؟ مگر ندا آقاسلطان معروف‌ترین قربانی جنبش سبز محسوب نمی‌شد. پس چرا تعلل؟ گاه سکوت و گاه دفاع نیم‌بند؟ از سوی دیگر این پرسش نیز مطرح است، آیا همه کسانی که از جنبش «زن، زندگی، آزادی» حمایت می‌کنند طرفدار برابری زنان و مردان هستند؟ یا طرفدار آزادی هستند؟ جمهوری اسلامی بنا بر ماهیت خود دشمنان بسیار رنگارنگی را نه فقط در داخل بلکه خارج نیز در کنار هم قرار داده است. این نوشته درنگی دارد بر مسئله زن و یا دقیق‌تر برابری زنان و مردان در آثار اصلاح‌گران متاخر دینی در ایران.

ادامه مطلب را بخوانيد »

در واقع بایستی گفت که از دوران افشاگری میتوان به حوزه اقدام عملی و مستقیم علیه این نهادهای ضد بشری رژیم گذر کرد و هم اکنون نیز موجی جدید از این اقدامات را شاهد هستیم. تغییر مکان آکسیونها از میدانهای نمایشی که تا دیروز خوب و ضروری و افشاگر بوده اند اما بمرور در برابر سفارتخانه و کنسولگری ها, مراکز ضد فرهنگی آنان و مراکز کسب و کار آنها و حتی درب منزل مزدوران خارج کشوری رژیم را شاهد هستیم.

ادامه مطلب را بخوانيد »

جنبش انقلابی امروز هر چه بیشتر بر توان و پتانسیل اقدامات خود پی برده و با روحیه تر و پرخروش تر فراخوان سه روزه اش را آغاز خواهد کرد. همه شواهد نشان میدهد که شعار چه با حجاب, چه بی حجاب, پیش بسوی انقلاب براه خود ادامه میدهد و به گفته های فریبنده حکومتیان بسنده نخواهد کرد زیرا تجربه نشان داده است که تغییرات در بنیانهای ایدئولوژیک آنها مرگ محتوم اسلام سیاسی را بدنبال خواهد داشت.

ادامه مطلب را بخوانيد »

آن چه امروز می تواند امید بخش باشد برافراشتن پرچمی به نشانه اتحادی حول اشتراکات سیاسی نظیر یک جمهوری سکولار متضمن حقوق و آزادی های اساسی فردی، اجتماعی، سیاسی، مدنی و خواست‌های ملل و طبقه کارگر و زحمتکشان باشد. هر روز که می گذرد دیر می شود و دیر و دیرتر.

ادامه مطلب را بخوانيد »

معضل حکومت آن است که فکر می‌کند هر عقب‌نشینی در این عرصه، آن را در سراشیب سقوط حتمی قرار می‌دهد، این اگر چه در ظاهر یک جنگ نمادین است، اما جنگی است که بسیاری از نیروها در دو طرف سنگربندی کرده‌اند. اما برخی از طرفداران جمهوری اسلامی به این نتیجه رسیده‌اند که جلو شکست را از هر کجا که بگیرند، یک پیروزی است. مسئله دیگر آن است که چه موضوعی را باید جایگزین مسئله حجاب کرد که هم به راحتی  نیروهای باقیمانده خود را بسیج می‌کند، هر چند کمتر و کمتر، و هم قدرت حکومت را نشان دهد؟ این یکی دیگر از معضلات است. در هر حال رهبران اصلی جمهوری اسلامی مایلند صفحه گرامافون قدیمی و خط خورده خود را مبتنی بر خانواده سنتی که حجاب در آن نقش مهمی بازی می‌کند، مبارزه ضدامپریالیستی و ناسیونالیسم ایرانی مرتبا پخش کنند.

ادامه مطلب را بخوانيد »

جنبش اجتماعی در ایران، در اعتراض به قتل انزجار برانگیز مهسا‌ – ژینا امینی توسط گشت ارشاد جمهوری اسلامی، باری دیگر، اما به گونه‌ای جدی، موجودیت این رژیم را، پس از چهار دهه دیکتاتوری و دین‌سالاری، سخت به زیر سؤال برده است. مسأله‌ی‌ چگونگی سرنگونیِ نظام و بدیل‌های جانشینی، امروزه به چالش اصلی گروه‌ها و کنشگران سیاسی، اجتماعی و مدنی تبدیل شده است. در زیر، من سعی‌می‌کنم، به سهم خود و در 7 نکته اصلی، ملاحظاتی را درباره‌ی اوضاع کنونی ایران و طرح ایجابی در میان گذارم.

ادامه مطلب را بخوانيد »

از شکاف میان حکومتیان تا به امروز نمیتوان بوضوح سخن گفت. تداوم مبارزات خیابانی و همبستگی کارگران در امتداد اعتصابات سراسری آنها و بویژه صنعت نفت و پتروشیمی میتواند از سویی بنیه قیام با شکوه مردم کشورمان را افزایش دهد و از سوی دیگر شکافهای درون حکومتی را تعمیق کرده و شفافتر سازد. چنانچه شاهد این روند باشیم سپس و بر اساس تعاریف کلاسیک تاکنونی میتوان از شرایط عینی انقلاب اجتماعی در ایران سخن گفت. فراموش نکنیم که این موقعیت زمانی است که پائینی ها نخواهند و بالایی ها نتوانند. هنوز نمیتوان از شرط دوم با قطعیت سخن راند زیرا بخشی از نهادهای سرکوب جمهوری اسلامی هنوز بکار گرفته نشده اند و

ادامه مطلب را بخوانيد »

«حق اختیار بر بدن» حقی بدیهی و ابتدایی انسان‌هاست و هیچ سنخیتی با «کشف اجباری حجاب» و تحمیل کلاه فرنگی به مردان و …. آن‌چنان که رضاشاه انجام داد و تحمیل «حجاب اجباری» و سلب حقوق اجتماعی و مدنی از زنان و مردان آن‌گونه که حکومت اسلامی برقرار کرده است ندارد

ادامه مطلب را بخوانيد »

در این نوشتار، من سعی می‌کنم تزهایی در تبیین دیگری از دموکراسی، متفاوت از دموکراسی نمایندگی و تعاریف سنتی یا کلاسیک آن، به دست دهم. در عین حال و در پایان، نگاهی کوتاه به مسأله دموکراسی در تاریخ معاصر ایران و موانع برآمدن آن، حتا در شکل نمایندگی‌اش، می‌اندازم. موضوعی که جدا از پرسش اصلی ما در این جا نیست: آن چیست که دموکراسی می‌نامیم؟

ادامه مطلب را بخوانيد »

پراگماتیسم یک مکتب فلسفی امریکایی است و نباید آن را با مصلحت‌گرایی در معنای مرسوم آن اشتباه گرفت. پراگماتیسم را باید مانند یک متد در نظر گرفت، از این رو افراد با عقاید کاملا متضاد می‌توانند از این روش در موارد متفاوت استفاده کنند. آن به معنای رفرمیسم هم نیست. به همین علت نمی‌توان نحله‌های مختلف آن را با یک چوب راند. جان دیویی  که  در آخر عمر از سوسیالیسم  دمکراتیک دفاع می‌کرد، نظرات قابل تامل و مهمی مطرح کرده است. این پدیده در ایران بسیار گسترده‌تر از آن است که به نظر می‌آید. پراگماتیسم می‌تواند در سیاست هم راهگشا و هم خطرناک باشد. پراگماتیسم از ابزار لازم و مناسب در سیاست است که متاسفانه در اکثر موارد از آن  برای موفقیت‌های کوتاه مدت و بدون توجه به پیامدهای بد آن در طولانی مدت، استفاده می‌شود.

ادامه مطلب را بخوانيد »

نهایتا دریاچه ارومیه، مانند بسیاری از رودخانه‌ها و حوزه‌‌های آبی ایران، در کنار عوامل محیطی، مانند خشک‌سالی، از مدیریت غیراصولی منابع آبی نیز، از جمله ساخت سد و تامین بیش از اندازه آب زمین‌های کشاورزی از طریق حفر چاه‌های غیرمجاز در منطقه، آسیب جدی دیده است. وضعیت دریاچه‌های هامون، کافتر، بختگان، مهارلو، و طشک، در کنار تالاب‌هایی هم‌چون انزلی و هورالعظیم، نمونه‌هایی از محیط ‌زیست نابودشده ایران است که دریاچه ارومیه هم به نظر می‌آید با سرنوشتی مشابه آن‌ها درگیر است.

ادامه مطلب را بخوانيد »

امروز پنج‌شنبه چهاردهم یولی 2022 – بیست و سوم تیر 1401، دادستان دادگاه استکهلم، حکم حمید نوری‌(عباسی) را اعلام کرد. حبس ابد در سوئد، 20 سال است.
امروز:
حکومت اسلامی ایران عزادار است
اما اکثریت مردم ایران در حال جشن و سرور ‌اند!

ادامه مطلب را بخوانيد »

قوه قضاییه حکومت اسلامی ایران، یک‌شنبه 19 تیر ماه 1401-10 یولی 2022، از تلاش برای آزادی حمید نوری خبر داد! چهار روز مانده به اعلام حکم حمید نوری، متهم به دست داشتن در اعدام دست‌جمعی زندانیان سیاسی سال 1367 با فرمان جنایت‌کارانه آیت‌الله خمینی، کاظم غریب‌آبادی، معاون بین‌الملل و به اصطلاح دبیر «ستاد حقوق بشر؟!» قوه قضاییه گفت که جمهوری اسلامی ایران «نهایت تلاش خود» را برای آزادی او انجام خواهد داد.

ادامه مطلب را بخوانيد »

بی‌گمان اگر این لایحه در پارلمان بلژیک تصویب شود و مبادله زندانیان صورت گیرد از یک‌سو هرچه بیش‌تر جان و موقعیت دو تابعیتی‌ها  را در ایران به خطر خواهد افتاد و از سوی دیگر، تروریست‌های حکومت اسلامی ایران نیز حریص‌تر، بی‌پرواتر و هارتر از گذشته، دست به تهدید و ترور مخالفین خواهند زد. بنابراین تصویب و اجرای چنین لایحه‌ای، بزرگ‌ترین جایزه دولت‌های غربی به حکومت جهل و جنایت و ترور اسلامی ایران محسوب می‌شود!

ادامه مطلب را بخوانيد »

موضوع گفتار من در این جا تفاوت بین لائیسیزاسیون و سکولاریزاسیون، یا در بیانی دیگر لائیسیته و سکولاریسم، چون دو مقوله فلسفی -‌ سیاسی‌- اجتماعی است. این فرایند‌های اجتماعی، هر دو در غرب شکل گرفتند. هر دو نیز با اشتراک‌ها و اختلاف‌هایی، هم در مضمون و هم در شکل، خروج از سلطه دین در جوامع غربی را فراهم کردند.
میان لائیسیته و سکولاریزاسیون سه تفاوت عمده وجود دارند.

ادامه مطلب را بخوانيد »

مقدمه‌ای بر ترجمه‌ی «یادداشت‌های زندان گرامشی» در مورد کتاب بوخارین

امروز یادداشت‌های گرامشی در مورد اثر بوخارین صرفنظر از نیت گرامشی و محدودیت‌های دریافت او منجمله عدم بررسی کارکرد تاریخی از ریخت‌افتادگی مارکسیسم در روسیه و تبدیل آنان به یک ایدئولوژی توتالیتر یا مارکسیسمی بدون مارکس، بویژه بدون دیالکتیک، که در زیر در بخش جداگانه‌ای به آن تحت عنوان محدودیت گرامشی پرداخته خواهد شد، از دو جهت اهمیت دارند: الف) برای فهم مارکسیسم گرامشی. ب) برای نقد مارکسیسم روسی به مثابه بنیاد نظریه‌ی موید سلطه در روسیه (و گسست از آن) در روند فعلی، یعنی روند بازشناسی مارکس و مارکسیسم در قرن حاضر به عنوان نظریه‌ی انتقادی اهمیت ویژه‌ای دارند.

ادامه مطلب را بخوانيد »

در این نوشته سعی می‌شود تا بر بعضی از نکات مورد اختلاف در برخورد با مسئله‌ی امپریالیسم تامل شود. نوشته حاضر به خاطر طولانی بودن به دو قسمت تقسیم شده است. قسمت اول آن به طرح چند موضوع در تئوری‌های مارکسیستی از امپریالیسم که موجب شکاف در جنبش کارگری شده است، می‌پردازد. قسمت دوم این نوشته به طور خیلی مختصر به بررسی تئوری‌های مختلف امپریالیسم در طی یک قرن گذشته  خواهد پرداخت.

ادامه مطلب را بخوانيد »

گفته می‌شود: برفوس ادامه‌ی دوررنمات و ماکس فریش است. این دو معروف به «وجدان» انتقادی سوئیس بوده‌اند. به نظر می‌رسد آنچه برفوس را از دو سلفش متمایز می‌کند، حداقل حوزه‌ای است که او بدان پا نهاده است. او در داستان «صد روز» به نقد یک وجه از «حیات» سوئیس و سوئیسی‌ها اما در جهان می‌پردازد. شاید بتوان از او در قالب این رمان به عنوان «وجدان سوئیس» در پهنه‌ی جهان یاد کرد. برفوس نسبتا «جوان» است و باید منتظر آثار دیگرش ماند و دید تا چه حد در نقد هنری-اجتماعی جهان پیگیر می‌ماند.

ادامه مطلب را بخوانيد »