در ادامه بررسی نقش و میزان نفوذ بازیگران اصلی تاثیرگذار در تحولات سوریه، در این یادداشت کوتاه به سراغ کشور قطر رفته‌ایم. اگر در مورد مثال اسرائیل، رابطه خصمانه و مبتنی بر منطق اشغال و نظامی‌گری حرف اول و آخر را میزد و تمام موارد دیگر تحت الشعاع این مساله تعریف می‌شد، در مورد قطر ماجرا متفاوت  است. با نگاهی موشکافانه به میزان دخالت قطر در سوریه و نسبت هیئت حاکمه قطر با خاندانِ اسد و حزب بعث در سوریه، به خوبی متوجه اهمیت بُعد استراتژیک و ژئوپولیتیکی روابط منطقه ای خواهیم شد؛ به نحوی که پس از پایان بررسیِ داده محور خود، چرایی و چگونگی حضور قطر در سوریه از حیث استراتژیک نمایان خواهد شد.

ادامه مطلب را بخوانيد »

دستش را روی زخم عمیق قلبش گذاشته بود و دنبال موتور می‌دوید. نتیجه‌ی زحمت چندساله داشت دود می‌شد می‌رفت هوا. فکر کن این همه سال درس بخوانی که دانشگاه تهران قبول شوی و بیای پایتخت تا آینده‌ی بهتری برای خودت و خانواده‌ات بسازی و دم خوابگاه همان دانشگاه، دسترنج چندسال کار برای خرید وسایل تحصیلت مثل لپ‌تاپ را ببینی که دارد به هیچ و پوچ تبدیل می‌شود. چه حالی می‌شوی؟

ادامه مطلب را بخوانيد »

در تقارن با سال مرگ انقلاب ۱۳۵۷ با دهها خاطره، نوشته و سخنرانی مواجه شده ایم که بعضا توسط فعالین سیاسی آن دوران به شکل توبه و ندامت از انقلاب منتشر شده اند. این گونه مسائل به ویژه پس از شکست هر انقلاب امری طبیعی است زیرا حتی وقتی  سوارکاری که از اسب سقوط میکند، اولین کسی که از روی او عبور می کند اسب خودش است؟! به همین علت احساس گناه و شرم  افرادی که در به وجود آوردن یک انقلاب نقش و مشارکت فعال داشتند، پس از شکست آن، امری طبیعی که از منظر مختلف روان شناختی، اجتماعی و سیاسی قابل بررسی است.

ادامه مطلب را بخوانيد »

ما، جمعی از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی، در سوگ و خشم ناشی از حوادث اخیر دانشگاه تهران و قتل امیرمحمد خالقی، هم‌دردی و حمایت خود را از دانشجویان سوگوار و دادخواه دانشگاه تهران اعلام می‌داریم.

ادامه مطلب را بخوانيد »

طی بیش از دو دهه، من و معدود افرادی نظیرِ شلدون ولین، نوآم چامسکی، چالمرز جانسون، باربارا ارنرایک و رالف نیدر، در ارتباط با این‌که افزایشِ نابرابری‌های اجتماعی و استهلاکِ مستمرِ نهادهای دموکراتیک، از جمله رسانه‌ها، کنگره، اتحادیه‌های کارگری، دانشگاه‌ها و دادگاه‌ها، لاجرم به یک ظهورِ حکومتی اقتدارگرا یا فاشیسمِ مسیحی منجر خواهد شد، هشدار دادیم.

ادامه مطلب را بخوانيد »

۳۱ سازمان و گروه مدافع حقوق زنان و حقوق بشر در خاورمیانه و شمال آفریقا با صدور بیانیه‌ای به احکام اعدام پخشان عزیزی و وریشه مرادی اعتراض کردند و خواهان «لغو» این احکام شدند.

ادامه مطلب را بخوانيد »

از منظر امروز به آن گذشته بیش از چهار دهه‌ی پیش نگریستن، باید سطحی از واقع نگری اجتماعی را برای جامعه ما معنا دهد. اینکه می‌گویند: «نمی‌دانستیم در همان زمان مشغول خوردن آنچه دیگران بالا آورده‌اند، هستیم.» یا «شاید هم کار درستی نکردیم» یا به قولی «سه، سه بار، نه بار، غلط کردیم که انقلاب کردیم»، این نقد گذشته نیست. چرا که در اساس انقلاب نمی‌کنند. انقلاب می‌شود و به واقع شدنی است. اصولا انقلاب خود به موقعیت و شرایط خاصی نیاز دارد تا به جریان افتد. به این بیان انقلاب پدیده تاریخی ی است و تحت شرایط معینی از تاریخ به وجود می آید و رشد می کند و به حاکمیت می رسد.

ادامه مطلب را بخوانيد »

محمد داوری، فعال کارگری محبوس در زندان عادل آباد شیراز، در نامه‌ای از زندان به شرح شکنجه، تهدید به تجاوز و پرونده‌سازی در زندان علیه خود، پرداخته است. او در این نامه از تهدیدات و رفتارهای خشونت‌آمیز مسئولان زندان خبر داده است. این زندانی همچنین از عدم دسترسی به درمان مناسب و بی‌توجهی به شرایط انسانی زندانیان در این زندان انتقاد کرده است.

ادامه مطلب را بخوانيد »

این روزها به‌لطف توده‌ای‌شدنِ رسانه‌ها یعنی دسترسی سهل و آسانِ اکثر مردم به شبکه‌های مجازی و انتشار آزادانه‌ی اطلاعات و نظرات این «امکان» فراهم شده که هر فرد در هر جایگاه علمی و هر میزان آگاهیِ تاریخی از واقعیت‌های گذشته به خود جرأت اظهارنظر در هر زمینه‌ای بدهد، «فیک نیوز» و اخبار زرد را جایگزین اطلاعات درست و واقعی سازد و با انواع اتهامات ریز و درشت و گاه لشکرکشی‌های سایبری، مخاطبانِ مخالف را به‌سهولت مرعوب خود سازد. در زیرِ تلی از این آمار و اطلاعات نادرست و مقایسه با اوضاع ناگوار کنونی است که منتقدان رژیم گذشته، یا طرفداران نظم نابه‌سامانِ فعلی پنداشته می‌شوند، یا «فتنه‌گران» و «روشنفکرانی که انقلاب کردند» و یا دستِ‌کم «مردمی که خوشی زیردل‌شان زد»!

ادامه مطلب را بخوانيد »

یازده ماه است که در گورستان خاوران را به روی ما بسته اند. ما بارها با مراجعه و نوشتن نامه به مسئولان، مراکز و نهادهای گوناگون جمهوری اسلامی ایران، خواهان بازگشایی در گورستان برای حق سوگواری و حضور بی قید و شرط بر سر مزار عزیزانمان بودیم ولی تا کنون پاسخی نگرفته‌ایم. نامه دادخواهیِ اخیر ما نیز، پس از مراجعه به نهادها و مراکز نامبرده و ماهها سرگردانی، از سوی شورای تأمین استان تهران، به وزارت اطلاعات ارجاع داده شد؛ که پس از گذشت چند هفته و پیگیری دادخواهان، مسئولان وزارت اطلاعات با برخوردی اهانت آمیز و به صراحت، بر پاسخگو نبودنشان تأکید کردند!

ادامه مطلب را بخوانيد »

ادامه مطلب را بخوانيد »

جنگ غزه ظاهراً رو به پایان است. آنچه در غزه گذشت بازنمای وضعیت جهان ماست. از این جنگ و تحول در منطقه چه می‌آموزیم؟

ادامه مطلب را بخوانيد »

یکی از موارد اختلاف در مشارکت در کارزارهای سیاسی حضور مخالفان سیاسی است. از یک طرف برخی در جناح چپ با پرچم واقع‌گرایی و تکیه بر «همکاری‌های گسترده» با یکسان شمردن همه‌ی کارزارهای سیاسی حاضر هستند بر سر هر موضوعی، از جمله حاکمیت آینده با دست‌راستی‌ترین نیروها که اشتراکی با آن‌ها به جز وجود یک دشمن مشترک ندارند به همکاری تنگاتنگ بپردازند. از سوی دیگر برخی در جناح چپ چنین همکاری را حتی بر سر مرگ و زندگی ناروا تلقی می‌کند. در این بخش به دیدگاه اخیر پرداخته می‌شود. برخی از طرفداران فراخوان، امضاکنندگان بیانیه را به همکاری با نیروهای غیردموکرات متهم کردند و بالعکس. مسلماً این موضوعی بسیار قدیمی در میان چپ‌گرایان و یک مشغله‌ی فکری اساسی برای طرفداران سوسیالیسم در سراسر جهان بوده است.

نقاشی از کازیمیر مالویچ

ادامه مطلب را بخوانيد »

چرا زمانی که اکثر چپ‌گرایان در مورد محکوم کردن اسرائیل اختلافی ندارند، اعلامیه‌ها، دادخواست‌ها، بیانیه‌های مختلفی صادر و در کارزارهای متفاوتی برعلیه جنگ اسرائیل شرکت می‌کنند، و در عین حال به بیانیه‌ها و اعلامیه‌های دیگران در همین عرصه می‌تازند؟ این نوشته تأملی بر پیامدهای بعدی بیانیه‌ جمعی «نه به جنگ، نه به جمهوری اسلامی» (بیانیه‌ی جمعی، ۱۴۰۳) و فراخوان جمعی «علیه نظم “نوین” تحمیلی بر خاورمیانه» (فراخوان جمعی، ۱۴۰۳) دارد. در واقع، قصد این نوشته، قبل از هرچیز پرداختن به پدیده‌ی بیانیه‌نویسی‌های اینترنتی و پیامدهای مختلف آن است، اما بدون پرداختن به حوادث جنگ اخیر، ورود به این موضوع انتزاعی خواهد بود. مسلماً اکنون سقوط رژیم اسد بر موضوع فلسطین سایه انداخته است و طرح برخی از مسائل را از دستور روز خارج کرده، اما هدف این مقاله به‌هیچ‌وجه پرداختن به مسئله‌ی فلسطین نیست، بلکه نشان دادن این پدیده است که چرا در موضوعی که ظاهراً اختلافی نیست، همچنان اختلاف وجود دارد.

ادامه مطلب را بخوانيد »

به مناسبت باز انتشار «دگردیسی‌ها، مهاجرت»، اثر اَدونیس، شاعر پرآوازه سوری، گفتگویی با او در محل اقامتش در پاریس انجام گرفت. این مصاحبه توسط والِری‌مارَن لامِسله تنظیم و در مجله فرانسوی لوپوئن در 25 دسامبر 2024 منتشر شد. در زیر، پس از مقدمه‌ مترجم، ترجمه‌ی مقدمه لوپوئن و متن مصاحبه را در اختیار خواننده قرار می‌دهیم.

اَدونیس در نگارش‌خانه‌ ‌اش: «این جا، مکان هر آن چیزی است که فقط به من تعلق دارد»

ادامه مطلب را بخوانيد »

ادامه مطلب را بخوانيد »

در این بخش تلاش خواهیم کرد تا مختصری از تاریخچه روابط پر تب و تاب اسرائیل و سوریه را بیان کنیم تا شاید از خلال آن بتوانیم پرتو نوری بر آنچه اکنون بین این دو کشور در حال رقم خوردن است انداخته باشیم. توجه به این نکته ضروری است که سرنوشت روابط میان سوریه و اسرائیل، به حزب بعث و چگونگی تعریف سوریه به عنوان یکی از بازوهای محور موسوم به مقاومت، گره خورده.

ادامه مطلب را بخوانيد »

در ساختارهای سیاسی و اجتماعی ایران، هیچ مسئله‌ای بدون حل‌کردن مسئله زنان قابل حل نیست. زنان به‌عنوان نیمی از جامعه، در دل مسائل سیاسی و طبقاتی قرار دارند. هر برنامه طبقاتی و سیاسی برای آینده ایران ناگزیر است به سؤالات بنیادین در زمینه زنان پاسخ دهد، به‌ویژه در رابطه با جایگاه آنان در قدرت سیاسی و نهادهایی که در آن‌ها مشارکت دارند.

ادامه مطلب را بخوانيد »

زمانی که رهبر دولت سرمایه‌داری حاکم بر ایران، واکاوی و تحلیل را حتی تا حد بازنمایی امور واقع (آن‌چه این روزها در سوریه می‌گذرد) جرم انگاری می‌کند، نخستین چیزی که چپ انقلابی باید دریابد این است که شرایط اجتماعی و تاریخی برای اعتلای آگاهی طبقاتی پرولتاریا و وارد کردن ضربه‌های کاری به ایدئولوژی طبقه‌ی حاکم (در این‌جا محور مقاومت) چنان مساعد است، که حتی صرفِ دهان گشودن هم می‌تواند عمل و پیش‌روی تلقی گردد.

ادامه مطلب را بخوانيد »

کاروانسرا یا تالار
کنسرت یا نمایشی از آن
ترانه و آواز با ساز یا بی ساز
پوشیده یا عریان
فرقی ندارد
مهم آن «نهِ» بزرگ است

ادامه مطلب را بخوانيد »

بحران آلودگی هوا از جمله بحران‌های کشور است که یک راه حل کاملاً اجتماعی و مشخص دارد. اما همچون اکثر بحران‌های دیگر فساد ساختاری و منافع طبقاتی مانع از حل آن می‌شود. در نهایت آن چه با آن روبرو هستیم، شعار است و شعار! بیلبوردها و بنرهای «آسمان آبی، زمین پاک» و لفاظی‌های مبنی بر خصوصی‌سازی شرکت‌های خودروسازی! آن چه غایب است یک راه حل اجتماعی و مردمی است که منافع اکثریت را دربردارد. مقاله زیر قدیمی است اما بحران، یک بحران سابقه‌دار است و راه حل‌های آن نیز پیش‌تر ارائه شده است.

ادامه مطلب را بخوانيد »

ادامه مطلب را بخوانيد »

این یادداشت را تقدیم میدارم به برگزارکنندگان مجمع عمومی عادی شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران و همه فرهنگیان، این کارگران و زحمتکشان عرصه بازتولید علم و فرهنگ و دانایی که به رغم همه‌ی محدودیت های موجود با گزینش شیوه نوین، ضرورت برپایی مجمع عمومی را به تاخیر نینداخته و با بهره گیری از خِرَدجمعی و حضور اکثریت تشکل های فرهنگیان با قدرت اراده، دستور کار و نتایج کلیدی  مجمع را طی سه روز در ساعات معین، تحقق بخشیدند. از ثمرات این مجمع عمومی آنکه نشان دادند با تکیه بر اراده جمعی و سازمانی می توان ادامه و استمرار مبارزات صنفی _ طبقاتی را ضمانت کرد. این دستاورد بزرگ گرامی باد!

ادامه مطلب را بخوانيد »

🔸ما وظیفه داریم با شور و حرارتی یکسان با امپریالیسم ایالات متحده و با جهادی‌هایی که این امپریالیسم از طریق وحشیگری‌اش آنها را تقویت کرد، مخالفت کنیم.
🔸برای مبارزه با امپریالیسم و پیروزی در درازمدت، ما باید قلب و ذهن مردم را به دست آوریم. ما نمی‌توانیم این کار را با حمایت از جبارانی انجام دهیم که مردم از آنها نفرت دارند، آن هم فقط به این دلیل که آنها دشمنِ دشمنان ما هستند.
🔸نباید صدام، قذافی یا اسد را به‌عنوان «راه‌حل»، و پادزهر امپریالیسم تلقی کنیم. این رژیم‌های جبار مردم‌شان را از خود بیگانه می‌کنند و سرانجام فرومی‌‌پاشند – بنابراین ثابت می‌کنند که ظرفیت مقاومت در برابر امپریالیسم را ندارند.
🔸ضدامپریالیسم تنها زمانی موفق می‌شود که ضدامپریالیست‌ها حداقلِ معیارهای اخلاقی را رعایت کنند؛ بزرگ‌ترین سلاح ما این است، نه کلاشینکف خودکار یا موشک ضد هوایی. زیرا اگر به حداقل معیارهای اخلاقی پایبند باشیم، می‌توانیم توده‌های سراسر جهان را که در نهایت قدردانِ مواضع انسان‌گرایانه‌ی اصولی هستند، جلب کنیم.

ادامه مطلب را بخوانيد »

برخورد مناسبتی با کلان رویدادی مانند گرامی‌داشت و یادآوریِ جایگاه دانشجویی امر مطلوبی نیست؛ چراکه خطر افتادن در دام «کارناوال نمایشی» وجود دارد. هرسال روزی را بهانه مقاله نویسی، تجمع دانشجویی، گرامیداشت دانشجویان زندانی و… قرار دادن اگرچه در جای خود قابل تقدیر است اما کافی نیست؛ شرط وجودی صحیح بودن این کنش، ساخت پیش زمینه هایی است که در طول آن یکسال رقم می خورد؛ نه خود ۱۶ آذر.

ادامه مطلب را بخوانيد »

در این نوشتار بر سه نکته یا سه دستورکارِ عاجل و پیشاروی جنبش کارگری تأکید دارم؛ در شرایط کنونی یا هر تغییر و تحولی که در سطح سیاسی جامعه روی دهد طبقه‌ی کارگر ناگزیر است برای دستیابی به وضعیتی بهتر و در خور یک طبقه‌ی اجتماعی مولد حقوق خود را در سه حوزه‌ی آزادی ایجاد و فعالیت تشکل‌های کارگری، مشارکت مؤثر در تعیین مزد، و حقوق دوران بازنشستگی تثبیت کند. هیچ ترتیب و تقدمی بر این سه دستور نیست؛ برحسب شرایط و امکانات می‌توان هریک را به‌تنهایی یا همزمان به‌موازات یکدیگر پیش برد. پیشرفت و کسب دستآورد در هریک از این سه پروژه می‌تواند کمک‌رسان و سبب پیشبرد آن دو دیگر باشد.

ادامه مطلب را بخوانيد »

در تاریخ چهارشنبه  ۱۴ آذر۱۴۰۳ از سوی آقای مهرداد خامنه‌ای به بهانه ی نقدِ بیانیه صادره از سوی کانون نویسندگان به مناسبت ۱۳ آذر روز مبارزه با سانسور؛ یادداشتی در اخبار روز تحت عنوان «دیاسپورای کانون نویسندگان» منتشر شد. پس از مطالعه یادداشت به عنوان یکی از علاقمندان و دوستدارن و همراهان کانون نویسندگان ایران برخود فرض میدانم که در حدّ بازنمایی حقیقت کانون به عنوان تنها سازمان مدافع حق آزادی بیان و اندیشه، به این نقد پاسخ گویم.

ادامه مطلب را بخوانيد »

در تحلیل نتایج انتخابات اخیر پارلمان اروپا، نویسنده تصریح می کند که این تنها چپ است که می‌تواند راست افراطی را متوقف کند. اما چپی که به مسیر شورش و جذب نیروهای گسترده‌تر در مبارزات جمعی بازگردد

ادامه مطلب را بخوانيد »

دانسته‌های ما درباره‌ی قتل‌های سیاسی – حکومتی از نادانسته‌هایمان بسی کمتر است. بی‌تردید نقش اصلی را حکومت، یعنی آمر و سازمان‌دهنده‌ی قتل‌ها، بازی کرده است، با لاپوشانی نظام‌مند و سلب کردن حق دانستن. پافشاری بر حقیقت و عدالت درباره‌ی قتل‌های دگراندیشان و روشنفکران و هر قتل حکومتی یا سیاسی دیگر وظیفه‌ای‌ست که دادخواهان و بازماندگان به دوش می‌کشند. از همین رو از هر کسی که حفره‌ای در هر جای این سلسله‌مقالات می‌بیند خواهش می‌کنم به ما اطلاع دهد و ما را در نزدیک‌تر شدن به حقیقت که راه دادخواهی نیز هست همراهی کند.
در بیست‌و‌ششمین سالگرد جنایت قتل‌های سیاسی در سال ۱۳۷۷، بیداران «فاش‌گویی در برابر مرگ» نوشته‌ی کاووشگرانه‌ی باربد گلشیری، گورنگار و منتقد را منتشر می‌کند. پاره‌ی نخست این زنجیره نوشتارها، «نقش کاربه‌دستان وزارتی و غیر وزراتی در قتل‌های سیاسی – حکومتی» بازنگری ژرفی است بر پرونده‌های قتل‌های سیاسی حکومتی و دستگاه سرکوب و ترور در درون و برون کشور.

ادامه مطلب را بخوانيد »

این یادداشت به مشکل سیاست هویت با امر اجتماعی و واقعیت نظام امتیازوری می‌پردازد و کوشش می‌کند نشان دهد که گرایش سیاست هویت‌محور به خالص‌سازی هویتی چه پیامدهایی دارد.
نوشته‌ای از عباس ولی با عنوان «متافیزیک ابژه و سرنوشت تلخ سوژه‌های غیرطبقاتی؛ سنجش بنیادگرایی تخیلی محمدرضا نیکفر»، منتشر شده در «نقد اقتصاد سیاسی»، انگیزه‌ی نوشتن این یادداشت شد. یادداشت اما پاسخ مستقیم به نوشته‌ی مذکور نیست.

این یادداشت تنها بر آن است که بدون تفصیل و حاشیه‌روی نشان دهد چرا نگاه طبقاتی به مسئله‌ی تبعیض در مقایسه با نگاه هویت‌محور به همین موضوع، نگاه جامع‌تری است، توان آن را دارد که به عدالت و آزادی راه برد و در حرکت به سمت هدف‌های خود با خطرهای کم‌تری مواجه است. قضیه نه به صورت کلی، بلکه در بافتار طرح موضوع سیاست هویت در ایران بررسیده می‌شود.

ادامه مطلب را بخوانيد »